770 میلیون چینی چگونه از تله فقر رهایی یافتند؟

به گزارش سهندبلاگ، چین نه تنها اولین دولت دنیا است که هدف راهبردی برنامه توسعه پایدار سازمان ملل متحد را 10سال زودتر از ضرب الاجل معین شده به مرحله عمل رساند، بلکه اولین کشور دنیا در طول تاریخ بشریت محسوب می گردد که توانسته عظیم ترین عملیات فقرزدایی را با موفقیت به اجرا دربیاورد. این کشور طی چهار دهه گذشته توانسته بالغ بر 770 میلیون نفر از جمعیت خود را از چنگال فقر رهایی ببخشد و از این طریق بیشترین سهم را در عرصه مبارزه با فقر در بین کشورهای دنیا به خود اختصاص دهد. آخرین فاز و مرحله فقرزدایی چین نیز از هشت سال پیش شروع شد و در این فاز به طور متوسط سالانه بیش از 10میلیون نفر از فقر مطلق خارج شده اند. در این مرحله مقامات چین 832شهرستان و 128هزار روستا با جمعیتی نزدیک به 100میلیون نفر را مورد شناسایی قرار دادند و برنامه ریزی و اقدامات منطقه ای را برای فقرزدایی شروع کردند. با بهبود شرایط معیشت و فراوری، درآمد خالص سرانه افراد فقیر از 450دلار در سال 2015 به 1550دلار در سال 2020 تغییر نموده است.

در آستانه سال نوی چینی وبه مناسبت صدمین سال تاسیس حزب کمونیست، طی مراسمی پنج شنبه گذشته ریشه کنی فقر در این کشور رسما اعلام شد. چین نه تنها اولین دولت دنیا است که نخستین هدف راهبردی توسعه دنیا موسوم به SDG1 را 10 سال زودتر از ضرب الاجل معین شده به مرحله عمل رسانده بلکه اولین کشور دنیا در طول تاریخ بشریت است که توانسته چهره کشوری با بیش از یک میلیارد و چهارصد میلیون جمعیت را از ننگ فقر و گرسنگی بزداید. طی چهار دهه گذشته این کشور سوسیالیستی توانسته بالغ بر 770 میلیون نفر از جمعیت چین را از چنگال فقر رهایی بخشیده و از این طریق بیشترین سهم را در عرصه مبارزه با فقر در بین کشورهای دنیا به خود اختصاص داده است. رهایی 770 میلیون نفر از چنگال فقر توسط چین به این معناست که بیش از 70 درصد از کل کسانی که در کل دنیا از فقر رهایی یافته اند تنها در چهار دهه گذشته و توسط اقدامات دولت چین به وقوع پیوسته است. اما این خبر، به هر دلیل، کمتر توسط رسانه های داخلی و بین المللی بازتاب یافته و توسط تحلیلگران مورد توجه نهاده شد. شاید اشاره به ابعاد ناگفته و زوایای پنهان مدیریت و اجرای این اقدام مهم، بیانگر مبانی نظری و شیوه حکمرانی دولت مرکزی چین است که بیان آن برای مدیران و سیاست گذاران کشور خالی از فایده نباشد. بعضی از ابعاد این کوشش پیروز، روش های به کار رفته و دستاوردهای حاصله را می توان به توضیح زیربیان کرد:

1- این کوشش و اقدام تاریخی نه به صورت یک جنبش بشردوستانه کوتاه مدت یا یک حرکت خیر خواهانه بلکه در چارچوب یک برنامه توسعه همه جانبه و پایدار صورت پذیرفته که همگام با برطرف فقر به رشد همه جانبه اقتصادی منجر شده و نمایشگر مدل حکمرانی پیروز و مدیریت هماهنگ دولت در صحنه دنیای در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا (اعم از توسعه یافته و در حال توسعه)در مقابله با پدیده فقر است.

2- آخرین فاز و مرحله فقرزدایی این کشور از هشت سال پیش شروع شد که با شناسایی دقیق مناطق و جمعیت هدف در 832 شهرستان و 128 هزار روستا قریب به صد میلیون نفر را هدف گرفته و بدین ترتیب توانستند فقر مطلق را در قالب برنامه ریزی منطقه ای و با هماهنگی کلیه سازمان های مربوطه به صفر رسانده و عملا برنامه توسعه پایدار سازمان ملل متحد را ده سال قبل از موعد آن (سال 2030 میلادی) به انجام برسانند. آخرین سال این برنامه با بیماری کووید همزمان شد که بالغ بر 18 تریلیون دلار هزینه بردوش دولت چین گذاشت اما تمامی اهداف و برنامه ها به رغم محدودیت های اقتصادی به انجام رسید.

3- تنها در فاز آخر فقرزدایی به طور متوسط سالانه بیش از 10 میلیون نفر از فقر مطلق خارج شده اند. شرایط اقتصادی و اجتماعی مناطق رهایی یافته از فقر تغییرات عظیمی داشته است. تمامی افراد فقیر که معین و هدف گیری شده بودند، اکنون هیچ نگرانی در خصوص غذا و پوشاک نداشته و تحصیلات رایگان، خدمات پزشکی اولیه، ایمنی مسکن و آب آشامیدنی برای آنان محقق شده است. با بهبود شرایط معیشت و فراوری، درآمد خالص سرانه این افراد از 2 هزار و 982 یوآن (معادل 450 دلار آمریکا) در سال 2015 میلادی به 10 هزار و 740 یوآن (معادل 1550 دلار) در سال 2020 تغییر کرد و به همین ترتیب توانایی رهایی از فقر به طور مداوم بهبود می یابد. به همین دلیل خدمات زیر ساختی نیز ارائه شده به نحوی که خانه های فرسوده 9/ 7 میلیون خانوار و 25 میلیون و 680 هزار فقیر نوسازی شد. یک میلیون و 100 هزار کیلومتر راه روستایی ساخته یا بازسازی شده و 35 هزار کیلومتر خط آهن افزوده شده است. تامین برق از شبکه های روستایی در مناطق فقیرنشین به 99 درصد رسیده و درصد اتصال فیبر نوری و 4G در روستاهای فقیرنشین از 98 درصد فراتر رفته است.

4- دیدگاه و چارچوب نظری و متدولوژی این حرکت همانطور که در بالا به آن اشاره شد به صورت مدون تنظیم شده بود. از نظر ایدئولوژیک همانطور که به مناسبت صدمین سال تاسیس حزب کمونیست از سوی رئیس جمهور چین اعلام شد، وجود و ماندگاری فقر در کشور نشانه سوسیالیسم نیست. اگر مناطق فقیر برای مدت طولانی در فقر بمانند، شرایط فقرا برای مدت طولاتی تغییر ننموده و سطح زندگی مردم نیز برای مدت طولانی بهبود نمی یابد، این امر نه رجحان سیستم سوسیالیستی چین را منعکس می نماید و نه تفکر سوسیالیسم را. از نظر مدیریت و متدولوژی اجرا نیز ابعاد مختلف این برنامه به صورت مدون و جامع پیش بینی شده بود به نحوی که در قالب طرح توسعه جامع و بلندمدت تدوین شده تا به وسیله: 1-بهبود معیشت و 2-دسترسی به نهاده ها و زیرساخت های فراوریی و 3-دسترسی به بازار جهت دستیابی به ارزش افزوده بتوانند از نعمات آن در بلندمدت بهره برداری نمایند. چنانکه رئیس جمهور این کشور شی جین پینگ خاطرنشان کرد: توسعه روستاها وظیفه مهم و عظیم در راستای رستاخیز ملت چین است. باید ضمن تلفیق موثر و گسترش دستاوردهای فقرزدایی با آبادسازی روستاها، پایه فقرزدایی را پایدار و نتایج آن را تقویت کرد. وی همچنین از ابعاد انسانی و محیط زیستی این حرکت غافل نبوده و در سخنرانی خود در کنگره حزب خاطرنشان کرد که باید ضمن بهبود محیط زیست روستاها، به زندگی عزتمندانه و سعادتمندانه کشاورزان و روستاییان تحقق بخشید.

5- اراده ملی و عزم رهبران سیاسی و حزب حاکم دراین باره نقش اساسی بازی می کرد، به نحوی که شخص رئیس جمهور و دبیر کل کمیته مرکزی حزب در 8 سال گذشته بیش از 50 بار با هدف فقرزدایی از 14 منطقه واقع در فقر مطلق بازدید نموده و شرایط را به دقت ارزیابی و مورد آنالیز و بازرسی قرار داده اند. برای انجام این برنامه مسوولان اصلی 22 استان مربوطه (واقع در مرکز و غرب چین) تعهدنامه فقرزدایی را با دولت مرکزی امضا و متعهد به انجام کلیه تعهدات شده اند. سوابق نشان می دهد که تنها در 8 سال گذشته حدود 1800 نفر در حین ارائه خدمات در امر فقرزدایی جان خود را از دست داده اند.

رسانه های ملی این کشور نیز در این مدت به صورت منظم و فراگیر به دنبال انعکاس این برنامه و نقاط قوت و ضعف آن از سوی رهبران محلی و مردم بودند. 6- نکته آخر آنکه دولت چین و حزب کمونیست سعی فراوان کرد تا از این اقدام پیروز به عنوان یک اقدام سمبولیک جهت نشان دادن پیروزیت های نظام حکمرانی این کشور استفاده کند. چنانکه رئیس جمهور این کشور نیز در مراسم تقدیر از دست اندرکاران این پروژه بیان کرد که پیروزی همه جانبه فقرزدایی چین کاملا ثابت نموده است که حزب کمونیست چین قابل اتکاترین نیروست که مردم چین را به توسعه و پیشرفت رهبری می نماید. شاید بی رغبتی رسانه های دنیا غرب در انعکاس این رویداد ریشه در همین امر داشته باشد.گذشته از این، اقدامات متعددی از سوی این کشور جهت معرفی و ارائه این مدل پیروز به خصوص برای کشورهای فقیر و توسعه نیافته آفریقایی به عنوان یک الگو به منظور رهایی از فقر و توسعه روستایی در این کشورها معرفی شده و تعدادی از دانشگاهای این کشور از چند سال گذشته سعی در معرفی و ترویج این الگو همراه با آموزش و کمک های فنی گسترده نموده اند. به همین دلیل شی جین پینگ خاطرنشان کرد: چین ضمن گسترش همکاری بین المللی و انجام وظایف بین المللی خود در این راستا، تا حد توان به کشورهای در حال توسعه کمک رسانده و کمک نماینده قوی در امور فقرزدایی دنیای بوده است. دستاوردهای چین در این زمینه نه تنها به چین بلکه به دنیا متعلق بوده و برای تقویت جامعه بشری با سرنوشت مشترک خدمات شایسته ارائه داده است.