اهداف و پیامدهای تجاوز ترکیه به شمال سوریه

به گزارش سهندبلاگ، خبرنگاران، گروه بین الملل-آذر مهدوان: گام های ترکیه برای ایجاد منطقه امن در شرق فرات سوریه وارد مراحل حساسی شده است و خبرها حاکی ازاین است که تجاوز ترکیه به سوریه از شهر راس العین شروع شده است.

عصر روز چهارشنبه (17 مهر) رجب طیب اردوغان به طور رسمی طی یک پیغام توئیتری از شروععملیاتی در شمال سوریه تحت عنوان چشمه صلح خبر داده و هدف از این عملیات را مبارزه با پ-ک-ک/ ی-پ-گ و ایجاد منطقه امن برای بازگشت پناهندگان سوری در ترکیه مطرح کرد.

چند روز گذشته بود که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای شروع عملیات ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه مهلت 14 روزه داده بود اما 19 روز بعد در پس گفتگوی تلفنی میان این دو رئیس جمهور روند خروج نظامیان آمریکا از مرز ترکیه و سوریه شروع شد.

هر چند آمریکا گفت که در این عملیات از ترکیه حمایت نخواهد کرد اما سپردن سرنوشت اسرای داعشی به دست ترکیه اقدامی در راستای منافع ترکیه بود. زیرا از منظر بعضی تحلیلگران یک آورده اطلاعاتی جدیدی نصیب ترکیه می نماید و از این به بعد نمودها نخواهند توانست از این مساله همچون یک عامل فشار علیه ترکیه استفاده نمایند.

بر این اساس باید گفت بعضی عناصر اپوزیسیون از جمله حزب جمهوری خلق کاملا مخالف انجام این عملیات هستند و در چند روز اخیر شاهد سر و صدای اعتراضات احزاب مختلف علیه اردوغان هستیم که در روزهای اخیر هم با صدای بلندتری به گوش می رسد.

اما در این میان شروع عملیات ترکیه در سوریه دوباره طرح تحریم ترکیه از سوی پنتاگون را یادآوری کرد. به طوری که گراهام لیندسی سناتور جمهوری خواه آمریکا طی یک پیغام توئیتری مطرح کرد: در صورتی که ترکیه به سوریه حمله کند تحریم هایی را علیه آنکارا اعمال نموده و حتی فعالیت ترکیه به عنوان عضوی از ناتو به تعلیق خواهد انداخت.

هر چند ترکیه در ماه های اخیر با خرید اس 400 از روسیه تهدید های مختلفی مبنی بر تحریم شدن از پنتاگون را به جان خریده است اما با همه این ها نشان می دهد آنکارا بی تفاوت به این تهدیدها مصمم در اجرای این عملیات است. معین نیست این بار هم ترامپ بتواند از اعمال تحریم ها ممانعت کند.

در حالی که احتمال اجرایی شدن طرح تحریم از سوی پنتاگون شدت گرفته ولی کوشش عملیات چشمه صلح از دلایل مختلفی نشات می گیرد.

دلیل اصلی عملیات شرق فرات

اولین دلیل باز می گردد به شرایط حزب عدالت و توسعه که این روزها حال خوبی ندارد. انتخابات شهرداری ها در ترکیه باخت حزب عدالت و توسعه در کلانشهرهای این کشور، شرایط را برای آک پارتی نامطلوب کرد. در پی همین نیزدر جامعه ترکیه شاهد درخواست هایی برای برگزاری انتخابات زود هنگام هستیم.

یکی از دلایل نارضایتی هم حضور پناهندگان سوری است که به علت مدیریت ناصحیح موجب ایجاد بحران های سیاسی، مالی و حتی اجتماعی در این کشور شده است. به همین علت ترکیه در کوشش است به گونه ای از این مشکل نجات پیدا کند در نتیجه ایجاد منطقه امن و بازگرداندن تعدادی از این آوارگان را در دستور کار نظامی خود قرار داده است.

دومین علت باز می گردد به محو کردن کریدور کردی در خاک سوریه؛ البته مبارزه با گروه پ ک ک و آنچه ترکیه مدعی ارتباط بعضی نمودهای سوری با این گروه است، یکی از اهداف چندین ساله و اصولی ترکیه است اما باز گرداندن مهاجران سوری عرب به شمال شرق سوریه که از نظر جغرافیایی در میان نمودهای ترکیه و سوریه قرار گرفته است، به معنی بر هم زدن تعادل جمعیتی این کشور است که با این حساب مخاطراتی در پی خواهد داشت.

سومین علت را در کوشش ترکیه در ضعیف کردن دولت بشار اسد باید ریشه یابی کرد؛ به این معنی که اردوغان می خواهد با حمایت از اخوان مسلمین آن هم با رویای ایجاد دولت عثمانی آن هم از جنس نفوذ در خاک سوریه، قدرت خود را گسترش دهد. با این حساب برهم زدن وضعیت جمعیتی سوریه را می توان از اهداف سرپوشیده دولت ترکیه برای بدست آوردن خاک این کشور و عدم توجه به حفظ تمامیت ارضی سوریه دانست.

واقعیت این است که ترکیه 200 گروه مسلح مخالف بشار اسد را در شانلی اورفا گرد هم آورده و آنان را زیر چتر واحدی به نام ارتش ملی سوریه متحد نموده است. از طرفی تاسیس سه دانشگاه در شمال سوریه از سوی دانشگاه (مادر) غازیان تپه ترکیه نشان می دهد این کشور در پی نفوذ علمی در کشور سوریه است و برنامه مبارزه با تروریسم صرفا ظاهر قضیه است.

جنگ فرسایشی در راه است

با نگاه اجمالی به وضعیت این عملیات (چشمه صلح) از هم اکنون می توان حدس زد نتیجه این اقدام همانند عملیات شاخه زیتون یک جنگ فرسایشی برای اردوغان خواهد بود. دلیل این امر را در چند دلیل می توان پیدا کرد.

مساحتی که ترکیه حمله به آن را شروع نموده است چیزی حدود 15 الی 20 هزار کیلومتر است این مساحت در مقایسه با مساحت منطقه عملیاتی شاخه زیتون و سپر فرات ده برابر بیشتر است. کما اینکه دیدیم نتیجه این عملیات در عفرین کاملا به ضرر ترکیه تمام شد تا جایی که از بیم تاثیر این جنگ فرسایشی در پیروزی اش در انتخابات ریاست جمهوری تصمیم گرفت انتخابات را زودتر از موعد مورد نظر برگزار کند. پس با این تفاسیر پیروزی ترکیه در شرق فرات و پاکسازی این منطقه تقریبا غیر ممکن به نظر می رسد.

به خصوص اینکه ترکیه در این میدان تنها هست و از همراهی کشورهای دیگر بهره نمی برد؛ مخالفت ایران و همچنین عدم اعلام موافقت دولت دمشق نشان می دهد ترکیه در راهی گام برداشته که بی نتیجه می ماند. با اینکه اکثر سیاستمداران ترکیه معتقد هستند اردوغان باید مستقیم وارد گفت و گو با بشار اسد گردد اما اردوغان هیچ پاسخی به این خواسته ها نمی دهد. همه این ها نشان می دهد با وجود اینکه مقامات آنکارا در سخنانشان دم از احترام بر تمامیت ارضی سوریه می زنند اما حمله به خاک سوریه بدون هماهنگی با دولت دمشق عکس این سخنان را نشان می دهد.

هر چند حدس هایی در خصوص احتمال دیدار در آینده نه چندان دور میان اردوغان و بشار اسد وجود دارد اما با شروع این تجاوز این موضوع کمی غیرممکن به نظر می رسد.

در انتها باید گفت قطعا مبارزه با تروریسم اقدامی درست است اما نه اینکه به بهانه مبارزه با تروریست وارد خاک کشور دیگری شده و با پیاده کردن نقشه منطقه امن که متضرر شدن یکپارچگی سوریه را در پی دارد.

اگر ترکیه قصد مبارزه باتروریسم را دارد باید با احترام به حق حاکمیت دولت دمشق در راستا مذاکره هم فکری با این دولت گام بردارد وگرنه انتها این عملیات هم برای ترکیه هم برای منطقه مخرب خواهد بود.