لرزه نگار باستانی که محققان را متحیر کرده است!

به گزارش سهندبلاگ، خبرنگاران: در سال 132 میلادی، یک ستاره شناس، ریاضیدان و مهندس چینیبه نام ژانگ هنگ اختراع چشمگیری را به دربار هان ارائه داد: اولین لرزه سنج جهان!

لرزه نگار باستانی که محققان را متحیر کرده است!

لرزه نگار دستگاهی است که تکان های زمین را هنگام زلزله نشان می دهد. البته نباید آن را با لرزه نگار یا لرزه سنج های امروزی اشتباه گرفت که حرکات را هم ثبت می کنند. در اصل، هر آونگ آویزان یا جسمی که با ظرافت متعادل شده و با کوچکترین اختلالی تکان می خورد، نوعی زلزله نگار به شمار می آید. احمقانه است که باور کنیم چنین وسیله ای قبل از اختراع ژانگ هنگ وجود نداشته است. اما آنچه دستگاه هنگ را خاص می کند، حساسیت و توانایی آن برای گفتن جهت زلزله است.

دستگاه ژانگ هنگ شبیه یک خمره بزرگ برنزی است که 1.8 متر قطر دارد. در بیرون ظرف هشت سر اژد ها قرار گرفته است که رو به هشت جهت اصلی قطب نما هستند. زیر سر هر اژدها، در پایه ظرف، هشت قورباغه با دهان باز و سر های رو به بالا قرار دارند. محتوای خمره ناشناخته است، اما گمان می رود دارای نوعی مکانیزم آونگی باشد.

وقتی زلزله رخ می دهد، حتی اگر ضعیف تر از آن باشد که احساس شود، آونگ با تکان های زمین تاب می خورد و به توپ فلزی داخل دهان اژد ها برخورد می کند و آن را داخل دهان قورباغه می اندازد. جهتی که توپ از آن می افتد نشان می دهد که لرزه ها از کجا می آیند. توپ هنگام افتادن در دهان قورباغه صدای بلندی تولید می کند و به همه درباره زلزله هشدار می دهد.

همه به اختراع هنگ شک داشتند تا اینکه چند سال بعد بالاخره یک توپ از دهان اژد ها افتاد. چون هیچکس زلزله را احساس نکرده بود، منتقدین دستگاه او را یک اختراع شکست خورده نامیدند. اما چند روز بعد، پیکی خبر آورد که صد ها کیلومتر دورتر و دقیقا در جهتی که دستگاه نشان داده بود زلزله ای اتفاق افتاده است.

در قرن های پس از مرگ ژانگ هنگ، از سایر دانشمندان چینی خواسته شد زلزله سنج او را بازسازی کنند، اما هیچ یک از آن ها در گذر زمان جان سالم به در نبردند. نویسندگان معاصر ماهیت دستگاه را توصیف کرده اند، اما عملکرد درون آن همچنان یک راز است. مثلا هنوز معلوم نیست که یک طراحی باستانی چطور می تواند اینقدر حساس باشد که زلزله را از صد ها کیلومتر دورتر تشخیص دهد، با این حال آنقدر ثابت و پایدار باشد که فقط یکی از اهرم ها را حرکت دهد، بدون اینکه کوچکترین اختلالی در بقیه اهرم ها ایجاد کند.

تلاش های زیادی برای ساختن لرزه نگار ژانگ هنگ در قرن نوزدهم و بیستم انجام شد، اما هیجکدام نتوانستند به دقت و حساسیت این لرزه نگار باستانی چینی برسند. در سال 2005، گروهی از زلزله شناسان و باستان شناسان آکادمی علوم چین اعلام کردند که ماکتی از این دستگاه ساخته اند که واقعا کار می کند.

در نسخه آن ها، به جای هشت توپ تنها از یک توپ استفاده شده است. این توپ با دقت روی یک پایه نازک در مرکز دستگاه متعادل شده است. مستقیما بالای توپ یک آونگ معلق قرار گرفته است که به آرامی توپ را لمس می کند. وقتی آونگ تاب می خورد، به آرامی توپ را از پایه پایین و داخل یکی از هشت کانال می اندازد و از دهان یک اژد ها خارج می شود. به این ترتیب این دستگاه فقط یک بار عمل می کند و حرکت بعدی آونگ نمی تواند توپی را از دهان اژدها های دیگر خارج کند، چون توپ دیگری وجود ندارد.

لرزه نگار ژانگ هنگ حدودا 1800 سال قدمت دارد، اما قاعده عملکرد آن تا امروز بدون تغییر مانده است. لرزه نگار های آونگی تا قرن نوزدهم استفاده می شدند. لرزه نگار های مدرن از الکترونیک پیشرفته استفاده می کنند، اما حسگر هنوز یک جسم معلق است، نوعی آونگ که به جای اهرم های مکانیکی توسط نیروی الکتریکی نگه داشته می شود. برخی دستگاه ها هم به جای آونگ از فنر استفاده می کنند.

منبع: amusingplanet

dorezamin.com: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!

منبع: برترین ها
انتشار: 24 مهر 1400 بروزرسانی: 24 مهر 1400 گردآورنده: sahandblog.ir شناسه مطلب: 3644

به "لرزه نگار باستانی که محققان را متحیر کرده است!" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "لرزه نگار باستانی که محققان را متحیر کرده است!"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید